Nie od dziś wiadomo, że firma osiągająca sukces, nie może być prowadzona wyłącznie w oparciu o dobre przeczucia właściciela. Intuicja może być jednym z czynników, ale nie powinna być najważniejsza przy podejmowaniu decyzji. Całą uwagę należy skupić na analizach rynkowych, narzędziach czy metodach, które to ułatwiają. Metodą, którą może wybrać początkujący przedsiębiorca, jest 5 Sił Portera.
Trochę teorii
Koncepcja 5 Sił Portera, jak nazwa wskazuje, została opracowana przez M.E. Portera w 1979 roku. Ten znany ekonomista, doradca i wykładowca w swoim dorobku naukowym ma wiele publikacji na temat szeroko rozumianego zarządzania i funkcjonowania firm. Opracował koncepcje, strategie i teorie odnoszące się do problemów pojawiających się nie tylko w przedsiębiorstwach, ale również w ramach społeczeństwa czy gospodarki.
Metoda ta sprowadza się do dokładnej weryfikacji poziomu atrakcyjności sektora. Pozwala również na szczegółowe rozpoznanie jego struktury. Można ją wykorzystać do tego, by lepiej zapoznać się z otoczeniem bliższym przedsiębiorstwa oraz do tego, by ocenić siłę konkurentów działających na tym samym rynku. Najważniejszym zadaniem 5 Sił Portera jest oszacowanie rentowności sektora. Im większe jest natężenie sił konkurencji, tym bardziej zmniejsza się poziom jego rentowności, a to z kolei oddziałuje na ogólny jego potencjał.
Pierwsze kroki
Analizę 5 Sił Portera należy rozpocząć od przeprowadzenia oceny wielkości, a także poziomu atrakcyjności wybranego sektora, czyli firm, które działają w najbliższym otoczeniu lub tworzą podobne produkty (albo oferują podobne usługi). Analiza powinna dotyczyć całego roku i uwzględniać roczną sumę obrotów firmy w ramach wybranego sektora. Informacje te zwykle umieszcza się w Internecie, a także w księgach finansowych. Jeśli dobrze zna się rynek, można wykorzystać własne obserwacje. Należy mieć jednak świadomość, że im mniejsza wiedza na temat rzeczywistego funkcjonowania podmiotów z danego sektora, tym mniej rzetelne jest to źródło.
W dalszej kolejności należy skoncentrować się na ocenie dynamiki sektora. Wykorzystuje się do tego dziesięciostopniową skalę. To również moment na to, by ustalić swoją ofertę i wprowadzić w niej ewentualne zmiany. Warto zbadać podobieństwa i różnice między produktami czy usługami oferowanymi przez firmę oraz przez konkurencję. Należy zaobserwować działania konkurencji w zakresie pozyskiwania klientów i przyciągania ich uwagi. W ten sposób można wyeliminować te rozwiązania, które już były oraz te, które nie sprawdziły się w przypadku konkurencji.
Moment zastosowania 5 Sił Portera
Chcąc wejść na jakikolwiek rynek warto przeprowadzić tę analizę. Dzięki niej możliwe jest ocenienie poziomu atrakcyjności danego sektora. Sprowadza się do uwzględnienia pięciu kluczowych czynników występujących w otoczeniu danego przedsiębiorstwa.
Do elementów tych zalicza się m.in.:
• siłę przetargową dostawców,
• siłę przetargową nabywców,
• rywalizację wewnątrz sektora,
• groźbę pojawienia się nowych produktów,
• groźbę pojawienia się substytutów.
Uwzględniając każdy z powyższych czynników zyskuje się pewność, że firma sobie poradzi. Łatwiej będzie też rozpoznawać konkurencję i jej działania, a także będzie lepiej przygotowana na możliwość pojawienia się nowych produktów czy usług, które mogą zagrozić pozycji oferty opracowanej w ramach przedsiębiorstwa.
Jeśli wchodząc na rynek będzie się znało ryzyko i ewentualne trudności, łatwiej będzie na nie reagować, a co za tym idzie – utrzymanie się w sektorze i przyciągnięcie uwagi klientów będzie o wiele łatwiejsze.
Efekty analizy
Po przeprowadzeniu analizy wykonanej przy pomocy 5 Sił Portera można przede wszystkim zapoznać się z zachowaniami i tendencjami obowiązującymi w ramach danego sektora. Poznaje się również działania i ofertę konkurencji wraz ze wskazaniem ich słabych i mocnych stron. Dokonuje się analizy porównawczej pomiędzy własną firmą, a innymi podmiotami, które już funkcjonują w ramach wybranego sektora. Zyskuje się wiedzę na temat wszystkich czynników, które są odpowiedzialne za konkurencyjność. Dobrze przeprowadzona analiza pozwala także na określenie najważniejszych zagrożeń czy ryzyka, które wiąże się z działaniem w ramach wybranego rynku.
Wiedza uzyskana z tej analizy pokaże także, czy w sektorze tym sprawdzą się niskie czy wysokie marże oraz jak klienci reagują na stosowaną dotychczas politykę cenową i promocyjną. Dzięki metodzie 5 Sił Portera zyskuje się szereg informacji przydatnych nie tylko do tego, by dobrze odnaleźć się na rynku, ale również do tego, by efektywnie walczyć z konkurencją o klienta. Zdobycie jego uwagi w trudnych warunkach przy dużej konkurencji jest wyzwaniem, dlatego konieczne jest zastosowanie nie tylko intuicji, ale również sprawdzonych i skutecznych narzędzi.
Podsumowanie
Stosowanie 5 Sił Portera jest niezbędne, by skutecznie zapoznać się z działaniami konkurencji. Jest to szczególnie ważne w tych sektorach, w których konkurencja na rynku jest silna i bardzo rozbudowana. Im trudniej jest wejść na rynek i wyróżnić się na tle innych firm oferujących podobny katalog usług czy produktów (np. salony fryzjerskie, kosmetyczne, mechanicy, sklepy spożywcze czy podmioty oferujące usługi lub towary remontowo-budowlane), tym dokładniej należy przeprowadzić tę analizę. Dzięki niej podejmowane decyzje będą trafniejsze. Będą bowiem opierać się na faktach oraz na sprawdzonych danych. To jedna z możliwości osiągnięcia sukcesu.
